بررسی عددی نشست خاکریز کانال های آبیاری روی زمین های شور دریاچه ارومیه با استفاده از تحلیل برگشتی (مطالعه موردی کانال دشت بناب)

یکی از مخاطرات ژئوتکنیکی شناخته شده که موجب خسارات زیادی روی سازه های مختلف شده است، وجود خاک های فروریزشی رمبنده در زیر سازه ها است. این مشکل زمانی که امکان نفوذ و نشت آب وجود داشته باشد، به مراتب بحرانی تر خواهد شد. هم چنین یکی از مسایلی که در بهره برداری از کانال ها می تواند مشکل زا باشد افتادگی سطح آب است. افتادگی سطح آب در کانال به دلیل ایجاد فشار حفره ای معکوس در بدنه و زیاد شدن فشار هیدرواستاتیکی باعث خرابی در شیب کانال می شود. بنابراین برای جلوگیری از تخریب کانال باید افت آب در کانال کنترل شده باشد. هدف اصلی این پژوهش مدل سازی خاکریز کانال آبیاری دشت بناب که روی زمین های شوره زار دریاچه ارومیه احداث شده است، با استفاده از آنالیز برگشتی است. برای این کار بعد از مدل سازی هندسه-ی کانال و به دست آوردن مقدار نشست در نقطه ای که ابزار دقیق روی کانال اصلی نصب شده است، این مقادیر با میزان نشست به دست آمده از نرم افزار plaxis تطابق داده شده است. بعد از به دست آمدن مصالح خاکریز، ضرایب اطمینان پایداری شیب کانال در حالت های مختلف به دست آمده است. ضریب اطمینان بعد از مرحله ی پایان خاکریزی برابر 46/1، بعد از آب گیری اولیه یا همان بیش ترین سطح آب برابر 67/1، بعد از افت سریع سطح آب برابر 09/1 و بعد از افت آرام سطح آب برابر 28/1 حاصل شده است. هم چنین برای آشنایی بیش تر با نرم افزار و شناخت قابلیت های آن، هندسه ی کانالی که از دو نوع مصالح مجزا تشکیل شده بود مدل سازی شده و تاثیر خاک زیرین مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد هرچه ضریب هدایت هیدرولیکی (نفوذپذیری) خاک زیرین کاهش پیدا می کند ضریب اطمینان پایداری شیروانی کانال در حالت افت آرام افزایش یافته و برای افت سریع تقریباً ثابت می ماند. در طی یک مطالعه موردی و برای کاربرد بیش تر نرم افزار plaxis کانال انتقال آب دشت نکا نیز با استفاده از تحلیل برگشتی (داده های آزمایش سه محوری) مدل سازی شد. برای این کانال نیز ضرایب اطمینان در حالت های مختلف به دست آمد که در حالت بیش ترین سطح آب 80/2، برای افت آرام سطح آب برابر 73/1 و برای افت آرام برابر 59/1 به دست آمده است.